寄生虫感染吃什么药

Тангань?ка
Рыбацкае судна на возеры Тангань?ка
Морфаметрыя
Вышыня над узро?нем мора	773 м
Да?жыня	673 км
Шырыня	72 ± 1 км
Плошча	32,9 тыс. км2
Аб’ём	18 900 км3
Да?жыня берагавой л?н??	1 828 км
Найбольшая глыб?ня	1470 м
Басейн
Плошча вадазбору	231 000 км2
Упадаюць	Руз?з?, Малагарас?
Выцякаюць	Лукуга
Размяшчэнне
Размяшчэнне	Цэнтральная Афрыка
Кра?на	Танзан?я  ДРК  Бурундз?  Замб?я
Тангань?ка
Тангань?ка
Медыяфайлы на В?к?схов?шчы

Здымак з космасу

百度 虽然当月零售销售意外下滑，个人消费预计将录得温和的上涨。

Тангань??ка — буйное возера ? Цэнтральнай Афрыцы. Другое па глыб?н? (пасля возера Байкал) возера планеты, адно з самых старажытных па паходжанню. Бераг? возера належаць чатыром кра?нам — Дэмакратычнай Рэспубл?цы Конга, Танзан??, Замб?? ? Бурундз?.

Да?жыня возера — каля 650 км, шырыня — 40—80 км. Плошча 34 тыс. км2. Ляжыць на вышын? 773 метра? над узро?нем мора ? тэктан?чнай упадз?не Усходне-Афрыканскай зоны разлома?. Прыбярэжныя ландшафты, як прав?ла, уя?ляюць сабой вел?зарныя скалы ? тольк? з усходняга боку бераг? спадз?стыя. На заходн?м узбярэжжы стромк?я бакавыя сцены Усходне-Афрыканскай рыфтавай зоны, як?я фарм?руюць берагавую л?н?ю, дасягаюць 2000 м у вышыню. Берагавая л?н?я спярэшчаная бухтам? ? зал?вам?. Самы вял?к? з ?х — зал?? Бертана. С?лкуецца возера ад некальк?х прытока?. Адз?ная рака, якая выцякае з возера, — Лукуга — пачынаецца ? сярэдняй частцы заходняга ?збярэжжа ? цячэ на захад, злучаючыся з ракой Конга, якая ?падае ? Атлантыку.

У возеры водзяцца г?папатамы, кракадз?лы, шмат вадапла?най птушк?. Добра разв?тыя рыбало?ства ? суднаходства.

Старажытнасць возера ? до?г? перыяд ?заляцы? прывял? да разв?цця вял?кай колькасц? эндэм?чных арган?зма?, у тым л?ку з сямейства Cichlidae (цыхл?д). З больш чым 200 разнав?днасця? рыб каля 170 — эндэм?к?.

Тангань?ка населеная прыкладна да глыб?н? 200 м, н?жэй гэтай адзнак? наз?раецца высокая канцэнтрацыя серавадароду ? жыццё адсутн?чае да самога дна. Гэты пласт возера з’я?ляецца вел?зарным ?маг?льн?кам?, як? складаецца з арган?чнага глею ? асадкавых м?неральных злучэння?.

Тэмпература вады Тангань?к? строга адрозн?ваецца па пластах. У верхн?м пласце тэмпература вагаецца ад 24 да 30 градуса?, з пан?жэннем на вял?к?х глыб?нях. З-за рознай шчыльнасц? вады ? адсутнасц? прыдоннага цячэння пласты не змешваюцца, ? тэмпература на н?жн?х гарызонтах дасягае ?сяго тольк? 6-8 градуса?.

Вада Тангань?к? вельм? празрыстая (да 30 м). У ёй у невял?к?х канцэнтрацыях растворана мноства соля?, так што па сва?м складзе яна нагадвае моцна разведзеную марскую. Калянасць вады (у асно?ным абумо?леная солям? магн?ю) вагаецца ад 8 да 15 градуса?. Вада мае шчолачную рэакцыю, pН 8,0 — 9,5.

Возера адкрыл? ? 1858 годзе англ?йск?я вандро?н?к? Рычард Фрэнс?с Бёртан ? Дж. Сп?к.

Паходжанне тапон?ма

Паводле распа?сюджанай г?потэзы, назва возера ?Тангань?ка? паходз?ць ад словазлучэння ?Этанга янья?, што ? перакладзе з мовы племен? бемба, якое жыве ? па?днёвага ?збярэжжа возера, азначае ?водны рэзервуар, по?ны рыбы?.

Паходжанне возера

Возера з’я?ляецца друг?м па вел?чын? ? свеце пасля Байкала па ?зросту на Зямл?. Яно утварылася 20 м?льёна? гадо? таму .

Прэснаводныя л?н?? ракападобных ? бруханог?х малюска? у возеры дэманструюць дз??нае марфалаг?чнае падабенства з марск?м? в?дам? ? сямействам?, як?я ? асно?ным абмежаваныя марск?м асяроддзем, але чамусьц? сустракаюцца таксама ? возеры Тангань?ка. З-за моцных марфалаг?чных сувязя? пам?ж фа?най возера Тангань?ка ? марск?м? арган?змам? навуко?цы першапачаткова л?чыл?, што некаторы час у сваёй г?сторы? возера было непасрэдна звязана з ак?янам. Далейшыя даследаванн? геалог?? рэг?ёну, аднак, адзначаюць, што Вял?к?я Афрыканск?я азёры утварыл?ся ? рыфтавай дал?не на кантыненце, ?, так?м чынам, яны н?кол? не мел? непасрэднага кантакту з ак?янам. Хоць г?потэза аб прамой марской сувяз? л?чыцца несапра?днай, загадка ??тварэння Тангань?к?? засталася без адказу: як утвары?ся так? спецыял?заваны ? ?н?кальны прэснаводны б?ятоп гэтага возера, ? чаму яго ?заемасувязь з морам не пацверджана геалаг?чна?

Аднак цяпер ?снуе добра пацверджаная г?потэза аб тым, што на фарм?раванне возера (асабл?ва частк? яго фа?ны ? флоры) па?плыва? Сусветны ак?ян. Англ?йск? навуковец Джэс Мур адкры? буйныя марск?я адклады на афрыканск?м кантыненце ? выкарысто?вае гэтыя факты як адз?н з самых важк?х аргумента? для доказу г?старычнай сувяз? возера Тангань?ка з Сусветным ак?янам. Апошн?я геаф?з?чныя даследаванн? паказваюць, што буйныя марск?я ??варванн?? ? Афрыку адбывал?ся некальк? разо? у розныя геалаг?чныя перыяды. У вапняковых адкладах басейна Конга было знойдзена мноства астанка? марской рыбы, што перакана?ча даказвае маштабныя марск?я ?варванн? на афрыканск? кантынент у канцы юрскага перыяду (150 м?льёна? гадо? таму). Анал?зы седыменталог?? у Цэнтральнай ? Заходняй Афрыцы паказваюць, што павышэнне ?зро?ню мора з-за змены кл?мату працягвала стымуляваць марск?я ?варванн? пасля юрскага перыяду, ? гэта пацвярджаецца высновам? ? даследаванням? ? Л?в?? ? Заходняй Афрыцы ? позн?х пластах мелавага перыяду ? да эацэну. Ул?чваючы частату ? маштаб марск?х уварвання? на афрыканск? кантынент за апошн?я 150 м?льёна? гадо?, некальк? дз??на, што так мала ?ваг? было нададзена магчымасц? таго, што марск?я арган?змы заставал?ся ? прэснай вадзе Тангань?к? ? пазней ператварыл?ся ? сённяшнюю водную б?яразнастайнасць.

Характарыстык?

У да?жыню возера працягнулася на 676 к?ламетра? (самае до?гае ? свеце прэснаводнае возера) ? мае ? сярэдн?м 50 к?ламетра? у шырыню. Плошча возера складае 32900 км2, а да?жыня берагавой л?н?? — 1828 к?ламетра?. Сярэдняя глыб?ня — 570 метра?, а макс?мальная — 1470 метра?. Аб’ём — 18900 км3. Возера размешчана ? рыфтавай западз?не Альбярц?н, якая з’я?ляецца заходняй гал?ной Усходне-Афрыканскай зоны разлома?. Тангань?ка — найбуйнейшае ? найстарэйшае возера рыфтавай дал?ны. Прыбярэжныя ландшафты, як прав?ла, уя?ляюць сабою вел?зарныя скалы ? тольк? з усходняга боку берага спадз?стыя. На заходн?м узбярэжжы стромк?я бакавыя сцены Усходне-Афрыканскай рыфтавай зоны, як?я фармуюць берагавую л?н?ю, дасягаюць 2000 м у вышыню. Берагавая л?н?я спярэшчаная бухтам? ? зал?вам?. Самы вял?к? з ?х — зал?? Бертона. Жыв?цца возера ад некальк?х прытока?, плошча басейна складае 231000 км2. Найбуйнейшай упадаючай ракой з’я?ляецца Руз?з?, дэльта якой знаходз?цца ? па?ночнай частцы возера. З усходняга боку ? возера ?падае рака Малагарас?. Малагарас? па паходжанн? больш старажытная, чым Тангань?ка, ? ? м?нулым упадала непасрэдна ? раку Конга. Адз?ная выцякаючая рака — Лукуга (Lukuga) — пачынаецца ? сярэдняй частцы заходняга ?збярэжжа ? цячэ на захад, злучаючыся з ракой Конга, якая, ? сваю чаргу, ?падае ? Атлантыку.. Гадавы прыход вады ? возера складае 64,8 км3, з ?х 40,9 км3 прыпадае на ападк? (63 %) ? 23,9 км3 — на прыток? (37 %). Значную долю расходу вады складае выпарэнне — 61,2 км3 (94,4 %), аб’ём сцёку праз Лукугу ацэньваецца ? 3,6 км3 (5,6 %). Сярэдняя тэмпература паверхн? 25 °C, pH у сярэдн?м 8,4. Значная глыб?ня возера ? яго размяшчэнне ? трап?чным поясе ствараюць умовы, пры як?х не адбываецца кругазвароту вады ? вадаёме, гэта значыць возера ?я?ляе сабой мерым?ктычны вадаём, у як?м н?жн? пласт вады не змешваецца з верхн?м? пластам?. Па аб’ёме беск?слародных вод Тангань?ка займае другое месца пасля Чорнага мора

З прычыны хуткага выпарэння з-за гарачага кл?мату ?зровень возера моцна залежыць ад рэк, як?я ?падаюць у яго, асабл?ва ад рак? Руз?з?. Менав?та воды прытока? дазваляюць возера захо?ваць досыць высок? ?зровень, каб мець магчымасць выцякаць у Лукугу. Аднак яшчэ 12000 гадо? таму Руз?з? не ?падала ? Тангань?ку. Руз?з? выцякае з возера К?ву, а ?весь басейн гэтага возера ? м?нулым став??ся да возера Эдуард, якое належыць да басейну Н?лу. Тольк? пасля вывяржэння вулкана адбылося пераразмеркаванне басейна?. Старажытныя сляды берагавой л?н?? сведчаць аб тым, што ? старажытнасц? ?зровень Тангань?к? мог быць на 300 метра? н?жэйшы за сучасны ?зровень, ? возера не мела выхаду да мора. Нават сучаснае ск?дванне можа л?чыцца ня?стойл?вым ?, магчыма, яго не было, кал? возера было знойдзена е?рапейцам? ? 1858 годзе. Таксама верагодна, што ? розныя г?старычныя часы Тангань?ка магла мець адрозныя ад сучасных прыток? ? выток?. У яго магл? ?падаць воды возера Руква, а выцякаць яно магло ? возера Ньяса ? ? Н?лLevequ, Christian. Biodiversity Dynamics and Conservation: The Freshwater Fish of Tropical Africa (англ.). — Cambridge University Press, 1997. — С. 110.</ref>. Выказваюцца асцярог?, што любое павышэнне тэмпературы ? выпарэння з-за кл?матычных змянення? можа пацягнуць надзвычай хуткае падзенне ?зро?ню вады ? возеры.

Возера падзяляецца на тры аб’ёмных басейны: басейн К?гома ? па?ночнай частцы з макс?мальнай глыб?нёй 1310 метра?, басейн Кунгве ? сярэдз?не з макс?мальнай глыб?нёй 885 метра? ? басейн К?п?л? ? па?днёвай частцы з макс?мальнай глыб?нёй 1410 метра?..

Вада

Тэмпература вады Тангань?к? строга адрозн?ваецца па пластах. Так, у верхн?м пласце тэмпература вагаецца ад 24 да 30 градуса?, з пан?жэннем на вял?к?х глыб?нях. З-за рознай шчыльнасц? вады ? адсутнасц? прыдоннай плын? пласты не змешваюцца, ? тэмпература на н?жн?х гарызонтах дасягае ?сяго тольк? 6-8 градуса?.

Глыб?ня пласта тэмпературнага скоку каля 100 м. Вада Тангань?к? вельм? празрыстая (да 30 м). У ёй у невял?к?х канцэнтрацыях растворана мноства соля?, так што па сва?м складзе яна нагадвае моцна разба?леную марскую. Жорсткасць вады (гало?ным чынам абумо?леная солям? магн?ю) вагаецца ад 8 да 15 градуса?. Вада мае вадародны паказчык pH 8,0-9,5.

Утрыманне пажы?ных рэчыва?, так?х як азот, к?сларод, крэмн?й ? фосфар, мае ярка выя?ленае адрозненне ? залежнасц? ад глыб?н?, што абумо?лена прыродай возера. Пры гэтым багацце верхняга пласта вод Тангань?к? пажы?ным? рэчывам?, што пав?нна тлумачыць вял?к?я аб’ёмы здабычы рыбы, з’я?ляецца вельм? нетыповым для азёр падобнага тыпу. Даследаванн? паказал?, што магчымай прычынай можа з’я?ляцца паслабленне тэрмакл?ну, якое выя?ляецца ? перыяды зн?жэння тэмпературы паветра ? дзеянн? па?днёвых пасата?. Паслабленне тэрмакл?ну дазваляе пажы?ным рэчывам, змешчаным на глыб?н?, падн?мацца ? эп?л?мн?ён (верхн?я пласты возера). Так?м чынам, возера знаходз?цца ? моцнай залежнасц? ад кл?матычных умо?. Супярэчл?васць паказчыка? заахвоц?ла некаторых даследчыка? аднесц? возера да разраду псе?да-э?траф?кацыйных.

У сух? сезон (травень-верасень) пад дзеяннем па?днёвых пасата? вада ссо?ваецца з по?дня на по?нач, ?н?цыюючы так?м чынам апвел?нг вод з глыб?н? ? канцэнтрацыю цёплых мас вады на по?начы возера. У цёплы малаветраны сезон з кастрычн?ка па май адбываецца зваротнае пераразмеркаванне ? выра?но?ванне тэмпературы вады ? эп?л?мн?ёне. Пасля стаб?л?зацы? ? верхн?м пласце возера выя?ляюцца сейшы, як?я, аднак, слаба ?плываюць на мяшанне пласто? ? практычна не правакуюць паступленн? пажы?ных рэчыва? з глыб?н?.

Фа?на

Фа?на возера нал?чвае больш за 2 тыс. в?да?, уключаючы каля 600 эндэм?ка?. З больш за 200 разнав?днасця? рыб каля 170 эндэм?чных. Тут водзяцца г?папатамы, кракадз?лы, вадапла?ныя птушк?, ракападобныя, бруханог?я малюск?, дробныя медузы, розныя выгляды прамысловай рыбы. Адмысловае месца ? гаспадарцы прыбярэжных кра?н займае выла? аквары?мных рыб.

Мног?я насельн?к? Тангань?к? маюць падабенства з марск?м? жывёлам?. Гэта тлумачыцца тым, што возера ?тварылася ? старажытны перыяд ? н? разу за сваю г?сторыю не перасыхала, з прычыны чаго фа?на не вым?рала, але ?весь час папа?нялася новым? в?дам?, як?я фармавал?ся падчас эвалюцы?. Апроч гэтага, Тангань?ка на працягу значнага часу была бяссцёкавым вадаёмам, таму яе жывёльны свет разв?ва?ся ? ?заляцы? ад суседн?х водных аб’екта?.

Зоны пасялення

Тангань?ка населена прыкладна да глыб?н? 200 м, н?жэй гэтай адзнак? (тут знаходз?цца каля 90 % аб’ёму вады) наз?раецца высокая канцэнтрацыя серавадароду, ? жыццё адсутн?чае да самага дна. Гэты пласт возера з’я?ляецца вял?зным ?маг?льн?кам?, як? складаецца з арган?чнага глею ? ападкавых м?неральных злучэння?.

Глыб?ня Тангань?к? ? пара?нанн? з глыб?ням? Касп?йскага мора ? возера Байкал

Рыбныя запасы

Рыбныя запасы Тангань?к? з’я?лял?ся гало?ным фактарам харчовага, эканам?чнага ? сацыяльнага дабрабыту для карэнных жыхаро? рэг?ёна са старажытных часо?. Воды Тангань?к? на першы погляд з’я?ляюцца ал?гатрофным?, гэта значыць, змяшчаюць мала пажы?ных рэчыва?, пра што сведчаць шматл?к?я прыкметы: воды возера звычайна за?сёды паказваюць высокую празрыстасць па дыску Сек?, маюць недахоп б?ямасы багав?ння, н?жн?я пласты вады збедненыя ?трыманнем к?слароду, аднак пры гэтым здабыча рыбы на возеры вельм? значная ? пера?зыходз?ць у адносных паказчыках здабычу на мног?х буйных азёрах (запасы рыбы ? азёрах звычайна складаюць ад 0,02 да 0,2 ад першаснай б?ялаг?чнай прадукцы?, тады як у Тангань?ке яны складаюць надзвычай высокую вел?чыню ? 0,45 %, што падобна з узро?нем марск?х б?яс?стэм). Прыводз?л?ся адзнак? першаснай б?ялаг?чнай прадукцы? ? возеры (дадзеныя на пачатак 1980-х), якая знаходз?лася ? межах ад 0,1 да 3,1 гК/(м2×д) (грама? арган?чна злучанага вугляроду з квадратнага метра ? дзень), аднак гэтая вел?чыня недастатковая, каб забяспечваць здабычу рыбы ? той жа перыяд у 125 кг/га. Меркавана, крын?цай адсутнасц? пажы?ных рэчыва? могуць служыць воды рэк ? ра?чуко?, як?я ?падаюць у возера, а таксама асабл?васц? цыкла? перасо?вання водных мас, адкрытыя ? апошн?я дзесяц?годдз?. Таксама выказвал?ся здагадк?, што траф?чныя сетк? возера падобная з марской, ? базавым элементам у харчовым ланцужку з’я?ляюцца весланог?я ракападобныя, спажы?цам? як?х выступаюць падобныя на марск?я в?ды рыб. Так?м чынам, арган?чна злучаны вуглярод прапускае стадыю акумуляцы? ? планктону. Спецыф?ка г?старычнага разв?цця возера, кал? яно до?г?я стагоддз? ?снавала як замкнёная с?стэма, дазвол?ла шляхам эвалюцы? сфармавацца эфекты?ным каротк?м траф?чным ланцугам.

Захаванасць ? пагрозы

У воды Тангань?к?, асабл?ва ? яе па?ночнай частцы, у бераго? Бурундз?, увесь час адбываецца ск?д прамысловых, сельскагаспадарчых ? бытавых адыхода?. З прычыны адсутнасц? вадаправода ? канал?зацы? жыхары прыбярэжных вёсак нярэдка спра?ляюць натуральныя патрэбы прама ? возера, пры гэтым ваду для побытавых патрэб яны бяруць з гэтага ж вадаёма. Як следства, у Бурундз? рэгулярна адзначаюцца ?спышк? ?нфекцыйных захворвання?, перш за ?сё халеры.

?ншай праблемай, якая пагражае экас?стэме Тангань?к?, у апошн? час стала распа?сюджванне ? возеры новых в?да? расл?н. З ?х найбольшую небяспеку, на думку навуко?ца?, уя?ляе вадзяны г?яцынт (лац.: Eichhornia crassipes). Разрастаючыся з вял?кай хуткасцю, гэта расл?на пакрывае паверхню возера шчыльным дываном, што перашкаджае доступу сонечнага святла, а таксама парушае натуральны к?слародны рэжым вадаёма. Гэта прыводз?ць да м?грацы? ц? г?бел? арган?зма? — насельн?ка? возера. Акрамя таго, ствараюцца перашкоды для суднаходства.

Эканам?чнае значэнне

Тангань?ка служыць жыццёва важнай базай для навакольных кра?н. Возера з’я?ляецца крын?цай п?тной вады, ежы, служыць транспартным шляхам. Вобласць валодае вял?к?м патэнцыялам для экалаг?чнага турызму, бо уздо?ж узбярэжжа возера знаходз?цца шмат чыстых пляжа? ? прыгожых скал?стых участка?, астраво? ? зал?ва?.

У 1995 годзе рыбнай ло?ляй на возеры займалася каля 45 тысяч чалавек, колькасць рыбало?чых судо? складала амаль 20 тысяч адз?нак. Асно?ныя аб’екты рыбало?най здабычы — ндагала (падобныя на сардз?н в?ды селядцовых)), н?льск? акунь, тылап?я.

?нфраструктура ?збярэжжа ? турызм

Найбуйнейшым горадам-портам Тангань?к? з’я?ляецца Бужумбура з насельн?цтвам ~500 000 чалавек, друг? па значнасц? — горад-порт Калем? (Конга) ? К?гома (Танзан?я), як? мае чыгуначныя знос?ны з горадам Дар-эс-Салам на ?збярэжжа ?ндыйскага ак?яна. У гэтых гарадах дзейн?чаюць суднаходныя л?н??, з ?х дапамогай ажыцця?ляецца знос?ны пам?ж мног?м? населеным? пунктам? на ?збярэжжа возера. ?нфраструктура найбольш разв?та на по?начы ? по?дн? возера. На по?начы ?здо?ж возера пракладзена асфальтаваная траса. На замб?йск?м узбярэжжы таксама ёсць шэраг невял?к?х гасц?н?ц эканомкласа, разл?чаных на небагатых турыста?. Гасц?н?цы размешчаны ? маля?н?чых бухтах, так?х як Касаба, Ндоле, Нкамба ? ?санга. Дабрацца да ?х прасцей за ?сё па чыгунцы, пабудаванай яшчэ немцам? ? пачатку м?нулага стагоддзя.

На ?збярэжжы Конга можна знайсц?, у асно?ным, невял?к?я, прыватныя, стыл?заваныя хац?ны, разл?чаныя хутчэй на аматара? экзотык?.

Транспарт

Возера Тангань?ка адыгрывае значную ролю ? ажыцця?ленн? пасажырск?х ? грузавых перавозак Танзан??, Дэмакратычнай Рэспубл?к? Конга, Замб?? ? Бурундз?. З прычыны адсутнасц? ? мног?х прыбярэжных раёнах разв?той сетк? дарог з цвёрдым пакрыццём возера фактычна з’я?ляецца гало?най транспартнай артэрыяй для мясцовых жыхаро?.

Найважнейшыя парты — Бужумбура (Бурундз?), К?гома (Танзан?я), Калем?я (ДР Конга). К?гома мае чыгуначныя знос?ны з Дар-эс-Саламам, партовым горадам на беразе ?ндыйскага ак?яна..

Даследаванн? возера

З 1992 года функцыянуе ?Праект па даследаванн? возера Тангань?ка? (The Lake Tanganyika Research Project, LTR), створаны Харчовай ? сельскагаспадарчай арган?зацыяй ААН. З 1995 года пачынае дзейн?чаць яшчэ адз?н праект — ?Праект б?яразнастайнасц? возера Тангань?ка?, як? атрымл?вае сродк? праз Глабальны экалаг?чны фонд Праграму разв?цця ААН Праграмы разв?цця ААН. Праект LTR займаецца рыбным? запасам? Тангань?к?, ?х ацэнкай, даследаваннем, стварэннем эфекты?ных мадэля? выкарыстання з мэтай забеспячэння дабрабыту насельн?цтва ? захаванасц? сам?х запаса?. Штаб-кватэра праекта размяшчаецца ? Бужумбура Бужумбуры, Бурундз?, ? ?ключае прадста?н?ко? Воднага Дэпартамента, нацыянальных даследчых ?нстытута? ваУв?ры, Дэмакратычная Рэспубл?ка Конга, К?гома, Танзан?я, Мпулунгу, Замб?я.

Праектам у л?пен? 1993 года была запушчана спецыяльная навукова-даследчая праграма па правядзенн? г?драдынам?чных, л?мналаг?чных даследавання?, даследавання? рыбы ? планктону, правядзення генетычных даследавання? в?да? рыб, збору статыстычных звестак. Навукова-даследчае судна праграмы, Tanganyika Explorer, праводз?ла розныя в?ды даследавання? непасрэдна на возеры.

Л?таратура

• Тангань??ка // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следав?к? — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашко? ? ?нш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 417. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).
• A. Koenings, H.W. Dieckhoff: Geheimnisse des Tanganjikasees, ISBN 3-928457-10-1
• Олейников И. Н. Озеро Танганьика. Опыт физико-географической характеристики // Страны и народы Востока / Под общей редакцией члена-корреспондента АН СССР Д. А. Ольдерогге. — Москва: Наука, 1969. — С. 182—207.
• Танганьи?ка / Олейников И. Н. // Т. 25. Струнино — Тихорецк. — М. : Советская энциклопедия, 1976. — С. 252. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров; 1969—1978). (руск.)
• Танганьика / К. К. Эдельштейн // Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая Российская энциклопедия, 2004—2017.
• Танганьи?ка // Географический энциклопедический словарь: Географические названия (руск.) / Гл. ред. А. Ф. Трёшников; Ред. кол.: Э. Б. Алаев, П. М. Алампиев (зам. гл. ред.) и др. — 2-е изд., исправл. и дополн. — М.: Советская энциклопедия, 1989. — С. 469. — 592 с. — 210 000 экз. — ISBN 5-85270-057-6.
• Танганьи?ка // Географические названия мира: Топонимический словарь: Ок. 5000 единиц (руск.) / Е. М. Поспелов; Отв. ред. P. A. Агеева. — 2-е изд., стереотип.. — М.: Русские сло-вари: ООО ?Издательство Астрель?: ООО ?Издательство ACT?, 2002. — С. 409. — 512 с. — ISBN 5-17-001389-2 (ООО ?Издательство ACT?), ISBN 5-271-00446-5 (ООО ?Издательство Астрель?), ISBN 5-93259-014-9 (Издательство ?Русские словари?).
• Танганьи?ка // Энциклопедический географический словарь (руск.). — М.: РИПОЛ классик, 2011. — С. 660. — 800 с. — (Словари но-вого века). — 5 000 экз. — ISBN 978-5-386-03063-6.

Спасылк?

• Food and Agriculture Organization of the United Nations Арх?вавана 14 сакав?ка 2008.
• Index of Lake Tanganyika Cichlids Арх?вавана 17 л?стапада 2011.
• A Trans-Africa Inland Waterway System?
• Democratic Republic of Congo Waterways Assessment Арх?вавана 20 л?пеня 2021.