车讯:2016洛杉矶车展探馆:本田全新CR-V实车
Мал? (фр.: Mali), аф?цыйна — Рэспу?бл?ка Мал? (фр.: République du Mali) — дзяржава ? па?ночна-заходняй Афрыцы. Мяжуе на захадзе з Сенегалам, на по?начы — з Ма?рытан?яй ? Алжырам, на ?сходзе — з Н?герам, на па?днёвым усходзе — з Бурк?на-Фасо, на по?дн? — з Кот-д’?вуарам ? Гв?неяй. Тэрыторыя — 1248,5 тыс. км2 з адм?н?страцыйна-тэрытарыяльным падзелам на 7 абласцей ? стал?чны раён. Насельн?цтва — 13,4 млн чал., больш 20 этн?чных груп. Стал?ца — г. Бамако (каля 1 млн жыхаро?). Нацыянальная валюта — франк КФА.
Дзяржа?ная мова — французская. Асно?ная рэл?г?я — ?слам, як? вызнаюць больш 90 % насельн?цтва, каля 2 % — хрысц?яне, астатн?я — ан?м?сты.
Нацыянальнае свята — 22 верасня — Дзень незалежнасц? (1960).
Дзяржа?ны лад
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]Па Канстытуцы? ад 12 мая 1992 г. — прэз?дэнцкая рэспубл?ка. Першым прэз?дэнтам ста? М. Кейта. У чэрвен? 2002 года абраны Амаду Туман? Турэ (перавыбраны 29 красав?ка 2007).
Вышэйшы заканада?чы орган — аднапалатны парламент (Нацыянальны Сход) у складзе 147 дэпутата?, аб?раецца на 5 гадо?. Апошн?я парламенцк?я выбары адбыл?ся ? л?пеню 2002, перамогу атрыма? блок партый ?Надзея 2002?, як? мае ? цяперашн? час 63 мандаты. Старшыня НС — ?браг?м Бубакар Кейта, глава парты? ?Аб'яднанне за Мал?? (РПМ), якой належыць 46 дэпутацк?х мандата?. Першы тур чарговых парламенцк?х выбара? адбы?ся 1 л?пеня 2007.
Вышэйшы орган выкана?чай улады — урад (усяго 28 чал.) на чале з Прэм'ер-м?н?страм, як?м з 29 красав?ка 2004 з'я?ляецца Усман ?суф? Майга.
М?н?стр замежных спра? ? м?жнароднага супрацо?н?цтва — Моктар Уан.
Вышэйшы орган судовай улады — Вярхо?ны Суд. Ёсць таксама Канстытуцыйны Суд ? Суд вышэйшай ?нстанцы?.
У Мал? нал?чваецца больш 90 пал?тычных партый ? аб'яднання?. У цяперашн? час дам?нуюць два блок?: ?Надзея 2002? на чале з партыяй ?Аб'яднанне за Мал?? (РПМ) ? ?Альянс за рэспубл?ку ? дэмакратыю? (АРД), гало?най с?лай якога выступае ?Афрыканская партыя за сал?дарнасць ? справядл?васць? (АДЕМА). Наб?рае с?лу няда?на створаны ?Саюз за Рэспубл?ку ? Дэмакратыю? (ЮРД) ? рух у падтрымку прэз?дэнта ?Альянс за альтэрнатыву ? змены? (АСС).
Г?сторыя
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]Старажытная г?сторыя Мал? вывучана слаба. З 3-га тысячагоддзя да н.э. разв?валася земляробства. У сярэдн?я вяк? на тэрыторы? сучаснага Мал? ?снавал? дзяржа?ныя ?тварэнн? Гана (III — XIII стст.), Мал? (VIII — XVII стст.), Сангай (XV — XVI стст.); пануючай рэл?г?яй ста? ?слам. Дзяржава Сангай пасля разгрому яе ? 1591 г. мараканск?м? войскам? распалася на шэраг дробных княства?, як?я ? 3-й чвэрц? XIX ст. ?вайшл? ? склад дзяржавы тукулера? Хадж Амара, а ? канцы XIX ст. заваяваны Францыяй. У 1890 г. большая частка тэрыторы? Мал? аб'яднана ? калон?ю Французск? Судан (у 1899 г. скасавана, у 1920 г. адно?лена), з 1895 г. — у складзе Французскай Заходняй Афрык?. З 1945 г. Мал? — ?заморская тэрыторыя? Францы?. У 1946 г. у Мал? заснавана пал?тычная партыя Суданск? саюз на чале з М.Кейтам (з 1959 г. адз?ная партыя ? кра?не), якая ?значал?ла нацыянальна-вызаленчы рух. З 28 верасня 1958 г. Мал? пад назвай Суданская Рэспубл?ка — а?таномная дзяржава ? складзе Французскай супольнасц?. У красав?ку 1959 г. Мал? аб'ядналася з Сенегалам у Федэрацыю Мал?, якая 20 чэрвеня 1960 г. абвясц?ла сваю незалежнасць. У жн??н? 1960 г. федэрацыя распалася.
22 верасня 1960 г. абвешчана Рэспубл?ка Мал?. Выбраны прэз?дэнтам Кейта пача? ажыцця?ляць курс на некап?тал?стычнае разв?ццё кра?ны. У 1967 г. ва ?мовах эканам?чнага крыз?су Кейта ствары? Нацыянальны кам?тэт абароны рэвалюцы?, як? засяродз?? у сва?х руках усю ?ладу (парламент бы? распушчаны). У вын?ку ваеннага перавароту (л?стапад 1968 г.) да ?лады прыйшо? Ваенны кам?тэт нацыянальнага вызвалення на чале з М.Траарэ. У 1974 г. прынята новая Канстытуцыя, якая ?станав?ла аднапартыйную дыктатуру. У 1979 г. створана к?руючая ? адз?ная ? кра?не партыя Дэмакратычны саюз мал?йскага народа, адбыл?ся прэз?дэнцк?я (выбраны Траарэ) ? парламенцк?я выбары. У 1990 г. у Мал? пача?ся шырок? дэмакратычны рух супраць а?тарытарнага рэжыму Траарэ. Пасля масавых дэманстрацый прых?льн?ка? дэмакраты? 26 сакав?ка 1991 г. Траарэ ск?нуты ? ?лада перайшла да Савета нацыянальнай згоды на чале з А. Т. Турэ; распушчаны парламент ? Дэмакратычны саюз мал?йскага народа, уведзена шматпартыйнасць. У студзен? 1992 г. прынята новая Канстытуцыя Мал?, якая абвясц?ла прынцып падзелу ?лад. На выбарах у парламент у студзен? — лютым 1992 г. перамог Альянс за дэмакратыю ? Мал? (АДЭМА), яго л?дар А.У.Канарэ ? красав?ку 1992 г. выбраны прэз?дэнтам кра?ны.
У л?стападзе 2015 г. у стал?цы кра?ны Бамака баев?к? з радыкальнай ?слам?сцкай арган?зацы? ?Аль Мураб?тун? здзейсн?л? нападзенне на адз?н з гатэля?. Следствам тэракта стала г?бель 19 чал., 6 з як?х был? грамадзяне Рас?йскай Федэрацы?.
Эканом?ка
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]
Аб'ём ВУП у 2006 годзе ? пара?нанн? з папярэдн?м годам вырас на 5,9 % ? дасягну? амаль 4,5 млрд. е?ра. Узровень ?нфляцы? — 3 %. Знешняя запазычанасць складала каля 2,7 млрд. е?ра. Мал? аднос?цца да л?ку найменш разв?тых кра?н свету, займаючы па клас?ф?кацы? ПРААН 175 месца з 177 кра?н. Гадавы прыбытак на душу насельн?цтва не перавышае 260 е?ра.
Аснова эканом?к? — сельская гаспадарка, у якой занята каля 75 % працаздольнага насельн?цтва кра?ны. Вядучая культура — баво?на (штогадовы ?раджай — больш 500 тыс. тон). Яна прынос?ць 40 % валютных прыбытка? кра?ны. Жывёлагадо?ля ?трымл?вае трэцюю паз?цыю ? экспарце ?, у цэлым, дае 12 % ВУП. У 2006 у Мал? нал?чваецца 7,9 млн. гало? буйнарагатай жывёлы, 17 млн. коз ? авечак, 70 тыс. св?ння?, 25 млн. галова? хатняй птушк?. Выла? рачной рыбы складае каля 120 тыс. тон ? прынос?ць 4,2 % ВУП. Удзельная вага земляробства, жывёлагадо?л?, лясной гаспадарк? ? рыбало?ства ?вогуле аб'ёме ВУП дасягае 43 %, прамысловасц?, буда?н?цтва ? энергетык? — 18,6 %, гандлю ? паслуг — 38,4 %.
Гало?ныя гал?ны прамысловасц? — перапрацо?чая ? горнарудная. Вырабляецца бава?няны ? арах?савы алей, вядзецца перапрацо?ка бава?нянага валакна. Мал? — трэц? вытворца (пасля ПАР ? Ганы) золата ? Афрыцы (да 50 т. штогод).
З 1991 года ?радам Мал? ?зяты курс на л?берал?зацыю нацыянальнай эканом?к?, заахвочванне ? прыцягненне прыватных кап?тала?кладання?, прыватызацыю дзяржа?ных прадпрыемства?. Аб'ём знешняй ф?нансавай дапамог? складае 170—200 млн. долара? ЗША ? год. Асно?ным? крэдыторам? застаюцца МВФ ? Сусветны банк.
Найболей акты?ныя гандлёва-эканам?чныя сувяз? Мал? падтрымл?вае з Францыяй ? ?ншым? членам? Е?расаюза, ЗША, Канадай, КНР, Япон?яй, ПАР, Алжырам, Л?в?яй, Тун?сам, Н?герыяй ? Сенегалам.
Зноск?
Л?таратура
[прав?ць | прав?ць зыходн?к]- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 10: Малайз?я — Мугаджары / Рэдкал.: Г. П. Пашко? ? ?нш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 10. — 544 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0169-9 (т. 10).
На В?к?схов?шчы ёсць медыяфайлы па тэме Мал?